Pishyar M. The Scope of Crimes Arising from Espionage, Incitement, and Disturbance of Public Opinion in Cyberspace under International Criminal Law. 3 2025; 18 (48) :1-16
URL:
http://jnrihs.ir/article-1-656-fa.html
دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق بین الملل، دانشگاه پیام نور، ماهدشت، ایران (نویسنده مسئول)
چکیده: (76 مشاهده)
فضای مجازی، بهعنوان یکی از کلیدیترین دستاوردهای فناوری مدرن، تحولی عظیم در تعاملات جهانی ایجاد کرده، اما همزمان بستری برای ظهور جرائم نوین مانند جاسوسی سایبری و تشویش اذهان عمومی فراهم کرده است. جاسوسی سایبری با دسترسی غیرمجاز به دادههای محرمانه، سرقت اطلاعات حساس، یا نفوذ به زیرساختهای دیجیتال، مستقیماً حاکمیت ملی و امنیت دولتها را تهدید میکند.تشویش اذهان عمومی نیز با انتشار محتوای کذب، تحریفشده، یا تحریکآمیز در پلتفرمهای دیجیتال مانند تلگرام، اینستاگرام، و ایکس، نظم اجتماعی، اعتماد عمومی، و آسایش عمومی را مختل میسازد. این جرائم نهتنها امنیت ملی را به خطر میاندازند، بلکه با ایجاد بیثباتی اجتماعی و سیاسی، چالشهای حقوقی پیچیدهای را در سطح ملی و بینالمللی ایجاد کردهاند. این مقاله با هدف تحلیل تطبیقی جرائم جاسوسی سایبری و تشویش اذهان عمومی در چارچوب قوانین ایران و اصول حقوق جزای بینالملل نگاشته شده است. با استفاده از منابع کتابخانهای و اسناد حقوقی معتبر، ازجمله گزارشهای سازمان ملل (2024)، گزارشهای INTERPOL (2025)، و دادههای پلیس فتا (1404)، یافتهها نشان میدهند که جاسوسی سایبری در ایران با مجازاتهای سنگین، مانند حبس 1 تا 5 سال یا اعدام در طرح تشدید مجازات (1404)، جرمانگاری شده است. بااینحال، فقدان تعریف واحد در حقوق بینالملل، همکاریهای جهانی را محدود کرده است. تشویش اذهان عمومی نیز به دلیل تعاریف مبهم و گسترده در قوانین ایران، با انتقادات حقوق بشری مواجه شده، زیرا گاهی به سرکوب آزادی بیان منجر میشود. این پژوهش با بررسی چالشهای اجرایی، تأثیرات اجتماعی و سیاسی، و خلأهای حقوقی، پیشنهادهایی برای اصلاح قوانین داخلی، تقویت همکاریهای بینالمللی، ارتقای سواد رسانهای، و توسعه فناوریهای تشخیص جرائم سایبری ارائه میدهد. هدف نهایی این مطالعه، ایجاد توازنی بین حفاظت از امنیت ملی و آسایش عمومی با رعایت حقوق بشر، بهویژه آزادی بیان، است. این مقاله میتواند مبنایی برای سیاستگذاریهای آینده در حوزه جرائم سایبری در ایران و جهان باشد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى دریافت: 1404/5/18 | پذیرش: 1404/6/10 | انتشار: 1404/6/10